Hướng dẫn chi tiết cách viết mẫu đơn khởi kiện lấn chiếm đất đai

Mẫu đơn khởi kiện lấn chiếm đất đai là công cụ pháp lý quan trọng giúp người dân bảo vệ quyền sử dụng đất hợp pháp khi bị xâm phạm. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa biết cách trình bày đúng, thiếu căn cứ pháp lý hoặc thông tin cần thiết, khiến đơn bị trả lại hoặc không được xử lý hiệu quả. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bạn cách viết mẫu đơn tố cáo lấn chiếm đất đai đúng chuẩn theo quy định pháp luật.

Thế nào là lấn chiếm đất đai?

Tại Điều 3 Nghị định 91/2019/NĐ-CP, lấn, chiếm đất được hiểu cụ thể như sau:

1. Lấn đất là việc người sử dụng đất chuyển dịch mốc giới hoặc ranh giới thửa đất để mở rộng diện tích đất sử dụng mà không được cơ quan quản lý nhà nước về đất đai cho phép hoặc không được người sử dụng hợp pháp diện tích đất bị lấn đó cho phép.
2. Chiếm đất là việc sử dụng đất thuộc một trong các trường hợp sau đây:

• Tự ý sử dụng đất mà không được cơ quan quản lý nhà nước về đất đai cho phép;
• Tự ý sử dụng đất thuộc quyền sử dụng hợp pháp của tổ chức, cá nhân khác mà không được tổ chức, cá nhân đó cho phép;
• Sử dụng đất được Nhà nước giao, cho thuê đất đã hết thời hạn sử dụng mà không được Nhà nước gia hạn sử dụng (trừ trường hợp hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp sử dụng đất nông nghiệp);
• Sử dụng đất trên thực địa mà chưa hoàn thành các thủ tục giao đất, cho thuê đất theo quy định của pháp luật.

Như vậy lấn chiếm đất đai là hành vi sử dụng đất trái phép bằng cách mở rộng diện tích đất đang sử dụng hoặc chiếm dụng đất của người khác hay đất công, mà không có quyền sử dụng hợp pháp theo quy định của pháp luật.

Mẫu đơn khởi kiện lấn chiếm đất đai mới nhất 2025

Dưới đây là mẫu đơn khởi kiện lấn chiếm đất đai theo đúng quy định tại Điều 189 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015:

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
—————————–

…, ngày … tháng … năm …

ĐƠN TỐ CÁO
(V/v: ông/bà ….có hành vi lấn, chiếm đất đai)

Kính gửi: UBND xã …

Tôi tên là:  …                         Sinh năm: …

CCCD: …

Địa chỉ thường trú: …

Số điện thoại: …

Tôi xin trình bày với Quý cơ quan sự việc sau:

Tôi là chủ sử dụng hợp pháp thửa đất số… tại địa chỉ… theo Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số…

Thửa đất của tôi có sử dụng chung một ngõ đi với các hộ dân xung quanh. Ngõ đi này đã tồn tại từ lâu đời, được thể hiện rõ trên bản đồ địa chính qua các thời kỳ, có chiều rộng khoảng… mét, và được ghi nhận là ngõ đi chung trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của gia đình tôi.

Gia đình ông/bà… cũng là một trong các hộ dân sử dụng chung ngõ đi này. Tuy nhiên, vào khoảng tháng… năm…, ông/bà… đã tự ý xây dựng một công trình (tường rào/mái che) lấn chiếm một phần lối đi chung, làm thu hẹp diện tích ngõ, cản trở việc đi lại của các hộ dân, trong đó có gia đình tôi.

Dù chúng tôi đã nhiều lần góp ý, yêu cầu tháo dỡ phần công trình xây dựng sai phạm và khôi phục hiện trạng ban đầu nhưng ông/bà… không hợp tác, thậm chí có thái độ thiếu thiện chí, lời lẽ xúc phạm gây ảnh hưởng đến tình đoàn kết khu dân cư.

Tôi nhận thấy hành vi của ông/bà… có dấu hiệu vi phạm quy định về sử dụng đất, cụ thể là xây dựng lấn chiếm ngõ đi chung – thuộc quyền sử dụng chung của nhiều hộ dân, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của tôi và các gia đình khác.

Vì vậy, tôi làm đơn này, kính đề nghị UBND xã/phường… tiến hành kiểm tra, xác minh tình trạng vi phạm, đồng thời có biện pháp xử lý theo đúng quy định pháp luật:

Thứ nhất: Yêu cầu xử phạt vi phạm hành chính theo quy định pháp luật;

Thứ hai: Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của thửa đất và buộc trả lại phần đất đã lấn, chiếm.

Tôi xin cam đoan những thông tin mà mình đã nêu trên là đúng sự thật. Kính mong Quý cơ quan xem xét và giải quyết đề nghị của tôi theo quy định của pháp luật.

Tôi xin trân trọng cảm ơn!

Người làm đơn (Ký và ghi rõ họ tên)

>>> Có thể bạn quan tâm: Mẫu đơn khởi kiện đất đai mới nhất năm 2025 chuẩn pháp lý

Khi nào cần sử dụng mẫu đơn khởi kiện lấn chiếm đất đai?

Việc khởi kiện lấn chiếm đất đai không phải là bước đầu tiên, nhưng là lựa chọn bắt buộc nếu bạn đã áp dụng các biện pháp hòa giải, thương lượng nhưng không thành công. Bạn nên sử dụng mẫu đơn khởi kiện lấn chiếm đất đai khi rơi vào một trong các trường hợp sau:

Khi quyền sử dụng đất của bạn bị xâm phạm rõ ràng

Nếu bạn đang quản lý, sử dụng hợp pháp một phần đất có đầy đủ giấy tờ như Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hợp đồng chuyển nhượng, hoặc quyết định giao đất, cho thuê đất của cơ quan có thẩm quyền nhưng một cá nhân hoặc tổ chức khác đã chiếm dụng trái phép, xây dựng hoặc canh tác trên phần đất đó.

Khi bạn đã yêu cầu chấm dứt hành vi lấn chiếm nhưng không có hiệu quả

Trong nhiều trường hợp, người bị xâm phạm đã gửi đơn đề nghị chấm dứt hành vi lấn chiếm tới người vi phạm hoặc tới chính quyền địa phương.

Nếu người vi phạm không hợp tác, cố tình phớt lờ yêu cầu hoặc tiếp tục xây dựng, chiếm dụng diện tích đất, thì bạn có cơ sở để khởi kiện tại Tòa án nhân dân nơi có đất tranh chấp.

Khi hòa giải tại UBND cấp xã không đạt kết quả

Theo Điều 235 Luật Đất đai 2024, mọi tranh chấp đất đai không có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng phải được hòa giải tại UBND cấp xã trước khi khởi kiện. 

Trong nhiều trường hợp, ngay cả khi có giấy tờ đầy đủ, việc hòa giải vẫn được khuyến khích thực hiện để tiết kiệm thời gian, chi phí.

Tuy nhiên, nếu:

• Hòa giải không thành công,
• Hoặc bên bị tố cáo không chấp nhận giải quyết tại địa phương,
• Hoặc tình trạng lấn chiếm tiếp tục diễn ra và gây thiệt hại nghiêm trọng đến quyền lợi của bạn

… thì việc khởi kiện là bước cần thiết tiếp theo để bảo vệ quyền sử dụng đất hợp pháp và yêu cầu bồi thường nếu có thiệt hại phát sinh.

Khi hành vi lấn chiếm kéo dài và gây ra hậu quả thực tế

Một số trường hợp không được xử lý kịp thời có thể khiến bạn mất quyền kiểm soát đất, mất khả năng sử dụng hoặc giá trị đất giảm nghiêm trọng. 

Nếu hành vi chiếm đất dẫn đến thiệt hại về kinh tế, cản trở xây dựng, cản trở sản xuất nông nghiệp, hoặc ảnh hưởng đến môi trường sống, thì việc làm đơn khởi kiện là hết sức cấp thiết.

>>> Có thể bạn quan tâm: [Mới 2025] Mẫu đơn khiếu nại về đất đai cập nhật mới nhất

Cách viết đơn tố cáo hoặc đơn khởi kiện lấn chiếm đất đai

Ghi rõ thông tin cá nhân người làm đơn

• Họ và tên đầy đủ
• Năm sinh, số CCCD/CMND
• Địa chỉ cư trú hiện tại
• Số điện thoại để cơ quan có thể liên hệ khi cần

Thông tin về người bị tố cáo

• Họ tên (ghi đầy đủ nếu biết)
• Địa chỉ nơi ở hoặc nơi xảy ra hành vi lấn chiếm
  

Trường hợp không biết rõ tên, có thể mô tả bằng vai trò, quan hệ hoặc vị trí cư trú, ví dụ: “Hộ gia đình sinh sống tại số nhà X, liền kề phía sau thửa đất của tôi”…

Trình bày rõ thông tin thửa đất bị lấn chiếm

• Số thửa, tờ bản đồ, diện tích (ghi theo Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất)
• Vị trí đất bị lấn chiếm (mốc ranh giới, giáp ranh với hộ nào)
• Số hiệu sổ đỏ, ngày cấp, cơ quan cấp (nếu có thể trích dẫn chính xác)

Nên kèm theo bản sao sổ đỏ, bản trích lục bản đồ địa chính hoặc hình ảnh thực tế nếu có.

Mô tả chi tiết hành vi lấn chiếm

• Thời gian phát hiện hoặc thời điểm xảy ra
• Cách thức lấn chiếm: xây dựng công trình, rào chắn, trồng cây, sử dụng đất trái phép…
• Ước lượng diện tích bị lấn chiếm
• Tác động thực tế: làm mất lối đi, không thể canh tác, tranh chấp kéo dài gây mất an ninh…

Quá trình tự giải quyết trước khi gửi đơn

• Đã từng đề nghị người vi phạm chấm dứt hành vi chưa?
• Có hòa giải tại UBND cấp xã/phường không? Kết quả ra sao?
• Có lập biên bản hiện trạng hoặc có người làm chứng không?

Thông tin này giúp thể hiện thiện chí và chứng minh rằng bạn đã chủ động tìm cách giải quyết trong hòa bình trước khi tố cáo.

Nêu rõ yêu cầu của bạn trong đơn

• Đề nghị cơ quan chức năng kiểm tra, xử lý hành vi lấn chiếm đất
• Yêu cầu buộc người vi phạm trả lại phần đất đã lấn chiếm
• Nếu có thiệt hại cụ thể, bạn có thể đề nghị được bồi thường (nêu rõ mức thiệt hại)

Khi viết đơn, cần dùng ngôn ngữ rõ ràng, lịch sự, tránh dùng lời lẽ cảm tính hoặc xúc phạm. Nên in đơn trên giấy A4, có chữ ký và ghi rõ ngày, tháng, năm làm đơn. Nếu có tài liệu, chứng cứ kèm theo, cần ghi rõ trong phần “Tài liệu đính kèm”.

Mẫu đơn khởi kiện lấn chiếm đất đai không chỉ là biểu mẫu hành chính, mà là bước khởi đầu trong quá trình bảo vệ quyền sử dụng đất hợp pháp. Việc chuẩn bị kỹ càng về nội dung và hồ sơ là yếu tố quyết định kết quả xử lý tranh chấp. 

Nếu cần tư vấn hoặc hỗ trợ pháp lý chuyên sâu, vui lòng liên hệ Luật Sao Kim – Hotline: 0913563994 để được hướng dẫn chi tiết.

>>> Tham khảo thêm: Mẫu đơn tố cáo vi phạm chính sách quản lý đất đai mới nhất 2025