Vụ việc hai thanh niên sinh năm 2007 điều khiển xe máy “thông chốt” và tông thẳng vào cảnh sát cơ động trong buổi hợp luyện diễu binh 2/9 đã gây xôn xao dư luận. Cơ quan điều tra đã khởi tố vụ án và tạm giữ hai đối tượng để làm rõ hành vi giết người theo Điều 123 Bộ luật Hình sự, thay vì chỉ xử lý về tội chống người thi hành công vụ theo Điều 330.
1. Căn cứ pháp lý và sự khác biệt giữa hai tội danh
-
Tội giết người (Điều 123 BLHS): Xâm phạm trực tiếp đến quyền được sống – quyền cơ bản được Nhà nước bảo hộ. Hành vi phạm tội thể hiện ở việc cố ý tước đoạt tính mạng của người khác hoặc bỏ mặc hậu quả chết người có thể xảy ra.
-
Tội chống người thi hành công vụ (Điều 330 BLHS): Xâm phạm đến hoạt động bình thường của Nhà nước trong lĩnh vực quản lý hành chính. Hành vi phạm tội là dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc thủ đoạn khác nhằm cản trở người thi hành công vụ. Hậu quả không phải là dấu hiệu bắt buộc.
Như vậy, điểm mấu chốt để phân biệt là:
-
Nếu hành vi chỉ nhằm cản trở thì xử lý về tội chống người thi hành công vụ.
-
Nếu hành vi có khả năng tước đoạt tính mạng và người phạm tội nhận thức được điều đó nhưng vẫn thực hiện thì cấu thành tội giết người.
2. Phân tích hành vi của hai thanh niên
Theo tài liệu điều tra và lời khai ban đầu:
-
Hai bị can điều khiển xe máy với tốc độ cao, lạng lách, cố tình “thông chốt” bất chấp tín hiệu dừng xe.
-
Khi gặp cảnh sát cơ động chặn trước số nhà 336A Nghi Tàm, họ không giảm tốc độ mà lao thẳng vào, khiến Đại úy Lê Đình Công bị thương nặng.
-
Người lái xe khai biết hành vi nguy hiểm có thể gây chết người nhưng vẫn cố tình thực hiện để bỏ chạy.
Hành vi này cho thấy:
-
Các đối tượng có khả năng lựa chọn (có thể dừng lại, giảm tốc độ) nhưng vẫn quyết định lao thẳng vào lực lượng chức năng.
-
Ý thức được nguy hiểm chết người nhưng bỏ mặc hậu quả. Đây chính là lỗi cố ý gián tiếp – một dạng lỗi được thừa nhận trong tội giết người.
3. Vì sao không dừng ở tội chống người thi hành công vụ?
Tội chống người thi hành công vụ chủ yếu áp dụng trong các trường hợp cản trở bằng bạo lực hoặc thủ đoạn, song mức độ nguy hiểm chưa đến mức trực tiếp đe dọa tính mạng người thi hành công vụ.
Trong vụ việc này, hành vi lao xe với tốc độ cao vào cảnh sát cơ động không chỉ cản trở mà còn đặt tính mạng nạn nhân vào tình thế bị tước đoạt. Hậu quả đã xảy ra là thương tích nặng, và hoàn toàn có thể dẫn tới cái chết. Vì vậy, việc áp dụng tội giết người là có cơ sở, đồng thời đảm bảo tính răn đe và nghiêm minh của pháp luật.
4. Khả năng áp dụng khung hình phạt
-
Nếu bị xác định phạm tội giết người với tình tiết “giết người thi hành công vụ”, mức hình phạt có thể từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình.
-
Trong trường hợp các bị can chưa đủ 18 tuổi, mức hình phạt cao nhất có thể áp dụng là 20 năm tù (theo quy định về xử lý người chưa thành niên phạm tội).
Từ các yếu tố pháp lý và diễn biến vụ việc, có thể thấy hành vi của hai “quái xế” đã vượt xa phạm vi của tội chống người thi hành công vụ, bởi nó trực tiếp đe dọa tính mạng cán bộ đang làm nhiệm vụ. Do đó, cơ quan điều tra khởi tố về tội giết người là hoàn toàn có căn cứ pháp luật và phù hợp với nguyên tắc xử lý hình sự: một hành vi thỏa mãn nhiều tội danh thì xử lý theo tội có khung hình phạt nghiêm khắc nhất.
