Hành vi giao cấu với người dưới 18 tuổi là vấn đề pháp lý quan trọng, được quy định chặt chẽ trong Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). Tùy theo độ tuổi của nạn nhân và tính chất của hành vi, người thực hiện có thể bị xử lý hình sự với các mức độ khác nhau. Dưới đây là những quy định cụ thể về trách nhiệm hình sự đối với hành vi này.
1. Giao cấu với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi
Theo Điều 1 Luật Trẻ em 2016, trẻ em được xác định là người dưới 16 tuổi. Do đó, pháp luật Việt Nam không xem người từ đủ 16 tuổi trở lên là trẻ em mà là người đã có đủ một phần nhận thức về tâm sinh lý. Chính vì vậy, nếu quan hệ tình dục trên cơ sở tự nguyện với người từ đủ 16 tuổi trở lên thì không bị xem là vi phạm pháp luật.
Tuy nhiên, nếu hành vi giao cấu diễn ra trong điều kiện có sự ép buộc, cưỡng bức hoặc lợi dụng tình trạng quẫn bách, sự lệ thuộc của nạn nhân, thì người thực hiện có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội cưỡng dâm theo Điều 143 Bộ luật Hình sự 2015.
Theo đó, nếu một người dùng mọi thủ đoạn khiến người lệ thuộc mình hoặc đang trong tình trạng quẫn bách phải miễn cưỡng giao cấu thì có thể bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm. Nếu hành vi này có tính chất nghiêm trọng như phạm tội nhiều lần, làm nạn nhân có thai, gây thương tích hoặc gây rối loạn tâm thần, thì mức phạt có thể lên đến 10 năm tù.
2. Giao cấu với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi
Hành vi giao cấu với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi bị coi là phạm tội ngay cả khi có sự đồng thuận từ phía nạn nhân. Điều này được quy định tại Điều 145 Bộ luật Hình sự 2015.
Nếu người đủ 18 tuổi trở lên thực hiện hành vi giao cấu hoặc quan hệ tình dục khác với người trong độ tuổi này, họ có thể bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm. Mức phạt sẽ tăng lên từ 03 năm đến 10 năm nếu thuộc một trong các trường hợp sau:
- Phạm tội nhiều lần hoặc với nhiều người
- Có tính chất loạn luân
- Làm nạn nhân có thai
- Gây thương tích hoặc tổn hại sức khỏe từ 31% đến 60%
- Đối với người mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh
Nếu hậu quả nghiêm trọng hơn, như gây thương tích từ 61% trở lên hoặc biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội, mức án có thể lên đến 15 năm tù. Ngoài ra, người phạm tội có thể bị cấm hành nghề hoặc đảm nhiệm chức vụ từ 01 đến 05 năm.
Trong trường hợp hành vi có tính chất ép buộc, cưỡng bức nạn nhân từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi phải miễn cưỡng giao cấu, người thực hiện sẽ bị truy cứu theo Điều 144 về tội cưỡng dâm người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi với mức phạt tối thiểu 05 năm tù và có thể lên đến tù chung thân nếu hậu quả nghiêm trọng như làm nạn nhân chết hoặc tự sát.
3. Giao cấu với người dưới 13 tuổi
Pháp luật có quy định nghiêm khắc nhất đối với hành vi giao cấu với người dưới 13 tuổi. Theo Điều 142 Bộ luật Hình sự 2015, mọi hành vi quan hệ tình dục với người dưới 13 tuổi, dù có sự đồng thuận hay không, đều bị coi là tội hiếp dâm trẻ em.
Người vi phạm có thể bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm nếu sử dụng vũ lực, đe dọa, lợi dụng tình trạng không thể tự vệ của nạn nhân để thực hiện hành vi giao cấu. Nếu phạm tội trong các trường hợp nghiêm trọng hơn như:
- Có tính chất loạn luân
- Làm nạn nhân có thai
- Gây thương tích hoặc tổn hại sức khỏe từ 31% đến 60%
- Đối với người mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục
Thì mức phạt có thể lên đến 20 năm tù.
Trong các trường hợp đặc biệt nghiêm trọng như:
- Có tổ chức
- Hiếp dâm tập thể
- Phạm tội với trẻ dưới 10 tuổi
- Biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội
- Gây hậu quả nghiêm trọng như khiến nạn nhân tử vong hoặc tự sát
Thì người phạm tội có thể đối diện với mức án tù chung thân hoặc tử hình.
Ngoài ra, họ có thể bị cấm hành nghề hoặc đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
4. Kết luận
Pháp luật Việt Nam quy định rất rõ ràng và nghiêm khắc về trách nhiệm hình sự đối với hành vi giao cấu với người dưới 18 tuổi. Cụ thể:
- Nếu quan hệ tình dục với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi, chỉ bị xử lý nếu có yếu tố ép buộc, cưỡng bức.
- Nếu quan hệ với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi, dù có sự đồng thuận vẫn bị xử lý hình sự.
- Nếu quan hệ với người dưới 13 tuổi, sẽ bị xử lý theo tội hiếp dâm trẻ em, với mức phạt tối thiểu là 07 năm tù, tối đa có thể lên đến tử hình.
Các quy định này nhằm bảo vệ trẻ em và người chưa thành niên khỏi những hành vi xâm hại tình dục, đồng thời thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật trong việc xử lý những hành vi xâm phạm đến quyền lợi và sự an toàn của trẻ em.
