Trong những năm gần đây, xu hướng thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) đang ngày càng trở nên phổ biến tại Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số và thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ khái niệm pháp lý của hình thức thanh toán này. Nghị định số 52/2024/NĐ-CP đã đưa ra những quy định cụ thể, giúp định hình rõ ràng hơn về phạm vi và cách thức thực hiện TTKDTM trong thực tiễn.
1. Thanh toán không dùng tiền mặt là gì?
Theo Điều 3 Nghị định 52/2024/NĐ-CP, dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt là hình thức thanh toán mà không sử dụng tiền mặt vật lý (tiền giấy, tiền xu) trong giao dịch. Thay vào đó, các bên sử dụng các phương tiện thanh toán điện tử hoặc các hình thức chuyển tiền qua tổ chức trung gian tài chính.
Các loại dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt gồm:
-
Dịch vụ thanh toán qua tài khoản thanh toán của khách hàng, bao gồm:
-
Séc
-
Lệnh chi, ủy nhiệm chi
-
Nhờ thu, ủy nhiệm thu
-
Thẻ ngân hàng (ghi nợ, tín dụng, trả trước)
-
Chuyển tiền, thu hộ, chi hộ
-
Các dịch vụ thanh toán điện tử khác
-
-
Dịch vụ thanh toán không qua tài khoản thanh toán của khách hàng, tức là các hình thức thanh toán mà người dùng không cần mở tài khoản tại ngân hàng, chẳng hạn như thanh toán bằng ví điện tử do bên trung gian cung cấp.
2. Phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt
Cũng theo Nghị định 52/2024/NĐ-CP, phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt là công cụ do các tổ chức tài chính, tổ chức trung gian thanh toán hợp pháp phát hành và được khách hàng sử dụng để thực hiện giao dịch. Bao gồm:
-
Thẻ ngân hàng: thẻ ghi nợ, thẻ tín dụng, thẻ trả trước.
-
Ví điện tử: do các tổ chức trung gian như Momo, ZaloPay, VNPay, v.v. phát hành.
-
Séc, lệnh chi, ủy nhiệm chi, nhờ thu, ủy nhiệm thu
-
Các phương tiện khác theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.
Lưu ý: Các phương tiện thanh toán này chỉ được xem là hợp pháp nếu do tổ chức có giấy phép cung cấp dịch vụ thanh toán phát hành.
3. Vì sao thanh toán không dùng tiền mặt ngày càng quan trọng?
-
Tiện lợi, nhanh chóng: Chỉ với một chiếc điện thoại hoặc thẻ ngân hàng, người dùng có thể thanh toán ở bất cứ đâu.
-
Minh bạch tài chính: Giảm rủi ro thất thoát, giúp doanh nghiệp dễ dàng kiểm soát dòng tiền.
-
Phòng chống rửa tiền, gian lận: Giao dịch được lưu trữ và truy vết rõ ràng.
-
Hướng đến nền kinh tế số: Góp phần xây dựng xã hội không tiền mặt, thúc đẩy quản lý thuế hiệu quả hơn.
4. Một số điểm lưu ý khi sử dụng thanh toán không dùng tiền mặt
-
Chỉ sử dụng ví điện tử, ứng dụng thanh toán đã được cấp phép bởi Ngân hàng Nhà nước.
-
Kiểm tra kỹ thông tin giao dịch trước khi xác nhận thanh toán.
-
Bảo mật thông tin tài khoản ngân hàng và ví điện tử để tránh bị đánh cắp dữ liệu.
-
Lưu lại hóa đơn, lịch sử thanh toán để làm căn cứ khi có tranh chấp.
