Tối ngày 30/04, TP.HCM tổ chức sự kiện trình diễn ánh sáng bằng drone quy mô lớn. Tuy nhiên, sau buổi biểu diễn, một số thiết bị bay không người lái (drone) gặp sự cố kỹ thuật và rơi xuống khu vực công cộng. Ngay sau đó, xuất hiện tình trạng một số người nhặt được drone mang về sử dụng hoặc đăng bán công khai trên mạng xã hội. Điều này khiến dư luận đặt ra câu hỏi: Liệu hành vi này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự hay không?
1. Nhặt drone bị rơi và đem bán: Có thể bị khởi tố tội công nhiên chiếm đoạt tài sản
Theo Điều 172 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), hành vi “công nhiên chiếm đoạt tài sản” là hành vi chiếm đoạt tài sản giữa nơi công cộng, công khai, trước sự chứng kiến của nhiều người, thể hiện sự coi thường pháp luật. Trong trường hợp này, nếu một người nhặt được drone bị rơi giữa đám đông và đem về sử dụng hoặc rao bán, đặc biệt khi không có bất kỳ hành động nào nhằm trả lại, thì hành vi đó có thể bị xem xét xử lý hình sự.
Nếu drone có giá trị từ 2.000.000 đồng trở lên, người thực hiện hành vi có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc bị phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm. Trường hợp gây ảnh hưởng đến an ninh, trật tự nơi công cộng – như trong sự kiện lễ lớn – thì mức hình phạt có thể tăng lên từ 2 năm đến 7 năm tù.
Nếu drone có giá trị từ 50 triệu đồng đến dưới 200 triệu đồng, người thực hiện hành vi có thể bị phạt tù từ 2 năm đến 7 năm. Nếu giá trị thiết bị từ 200 triệu đồng đến dưới 500 triệu đồng, hình phạt tù có thể lên đến 15 năm. Trong trường hợp drone trị giá trên 500 triệu đồng, người phạm tội có thể bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm.
Ngoài ra, tòa án có thể áp dụng hình phạt bổ sung là phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 100 triệu đồng tùy theo mức độ nghiêm trọng của hành vi.
2. Không trả lại drone khi có yêu cầu: Có thể bị truy cứu tội chiếm giữ trái phép tài sản
Kể cả khi người nhặt được drone không đem bán nhưng cố tình không trả lại khi có yêu cầu từ chủ sở hữu hoặc cơ quan chức năng, hành vi đó có thể cấu thành tội chiếm giữ trái phép tài sản theo Điều 176 Bộ luật Hình sự.
Nếu giá trị của drone từ 10 triệu đồng đến dưới 200 triệu đồng, người vi phạm có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 50 triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm. Nếu drone có giá trị từ 200 triệu đồng trở lên, người phạm tội có thể bị phạt tù từ 1 năm đến 5 năm.
Điểm quan trọng ở đây là: không phải chỉ khi bán mới bị xử lý. Nếu đã có yêu cầu trả lại hoặc cơ quan chức năng xác minh được người đang giữ tài sản, nhưng người đó cố tình không hợp tác, thì vẫn có thể bị xử lý hình sự.
3. Nhặt được drone thì phải làm gì cho đúng pháp luật?
Theo khoản 1 Điều 230 Bộ luật Dân sự 2015, người phát hiện tài sản bị đánh rơi phải trả lại cho chủ sở hữu nếu biết được danh tính hoặc địa chỉ. Trường hợp không thể xác định được chủ sở hữu, người nhặt được tài sản phải giao nộp cho Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc công an cấp xã gần nhất để cơ quan này thông báo công khai và thực hiện các thủ tục xác lập quyền sở hữu đúng theo quy định pháp luật.
Như vậy, nếu bạn nhặt được một chiếc drone bị rơi trong sự kiện 30/04, bạn cần:
-
Trả lại cho ban tổ chức nếu có thông tin liên hệ hoặc chứng kiến drone rơi từ khu vực quản lý.
-
Nếu không biết chủ sở hữu là ai, hãy giao nộp cho công an phường, xã gần nhất để được hướng dẫn xử lý.
Việc giữ tài sản không thuộc về mình mà không có căn cứ pháp lý, đặc biệt là khi đã có thông báo tìm lại tài sản từ chủ sở hữu hoặc cơ quan chức năng, sẽ dẫn đến rủi ro pháp lý rất lớn.
