Cá nhân có quyền từ chối nhận thừa kế trong một số trường hợp nhất định theo quy định của pháp luật Việt Nam.
Điều kiện từ chối nhận di sản thừa kế
- Tự nguyện và không bị ép buộc: Điều 620 BLDS 2015 quy định người thừa kế phải hoàn toàn tự nguyện khi từ chối nhận di sản, không được phép có sự ép buộc hay cưỡng bức từ bất kỳ ai. Điều này đảm bảo rằng quyền lợi của người thừa kế được bảo vệ và không bị tác động từ các yếu tố bên ngoài.
- Thực hiện trong thời hạn yêu cầu chia di sản: Bộ luật Dân sự quy định thời hạn yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản và 10 năm đối với động sản. Trong khoảng thời gian này, người thừa kế có thể quyết định từ chối hoặc yêu cầu chia di sản. Nếu người thừa kế không thực hiện quyền từ chối trong thời gian này, việc từ chối có thể không được pháp luật bảo vệ (Điều 623 BLDS 2015).
- Không nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài chính: Người thừa kế không được từ chối di sản để trốn tránh các nghĩa vụ tài chính như nợ nần hoặc các khoản bồi thường liên quan đến di sản. Điều này nhằm đảm bảo công bằng cho các bên liên quan và ngăn chặn các hành vi lạm dụng quy định pháp luật (Điều 620 BLDS 2015, Điều 57 Luật Công chứng 2014).
- Lập văn bản từ chối nhận di sản: Để chính thức từ chối nhận di sản, người thừa kế cần lập văn bản từ chối và công chứng hoặc chứng thực văn bản đó. Văn bản này cần thể hiện rõ ràng rằng người thừa kế tự nguyện từ chối, không có bất kỳ sự ép buộc nào.
Thủ tục từ chối nhận di sản thừa kế
- Lập văn bản từ chối: Người thừa kế cần lập văn bản từ chối nhận di sản, trong đó nêu rõ ý chí từ chối nhận phần di sản được chỉ định.
- Công chứng hoặc chứng thực: Văn bản từ chối nhận di sản cần được công chứng hoặc chứng thực tại tổ chức hành nghề công chứng hoặc cơ quan có thẩm quyền.
- Gửi văn bản từ chối: Văn bản từ chối nhận di sản phải được gửi đến người quản lý di sản, những người thừa kế khác, và người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết và thực hiện.
Một số trường hợp người được thừa kế từ chối nhận di sản thừa kế như
- Di sản mang nợ nhiều hơn giá trị tài sản: Nếu tài sản thừa kế có giá trị thấp nhưng lại đi kèm với nhiều khoản nợ hoặc trách nhiệm tài chính, người thừa kế có thể muốn từ chối di sản để tránh phải thanh toán các khoản nợ này.
- Di sản có vấn đề pháp lý hoặc tranh chấp: Trong một số trường hợp, tài sản thừa kế có thể đang bị tranh chấp hoặc gặp khó khăn trong việc xác minh quyền sở hữu.
- Người thừa kế không có nhu cầu nhận tài sản: Trong nhiều trường hợp, người thừa kế có tài chính ổn định và không có nhu cầu nhận thêm tài sản.
